Cobra.be op 17/10/2014
zo 28/09/2014 - 10:33Ambassadeur van een meer eco-bewust samenleven, theatermaker Dimitri Leue, maakt in HETPALEIS een stuk over het dier als consumentenproduct. Buitensporige excessen worden in emotionele pleidooien uitgewerkt.
DE ZAAK VAN DE DIEREN TEGEN DE MENSEN
Ik lees veel en vaak de krant. Maar ik kan me recent geen rechtszaak tussen dieren en mensen herinneren waarover bericht werd. Ja, volgens de overlevering is de meest memorabele dierenrechtszaak die die in Vlaanderen plaats vond toen de beesten nog konden praten. Reinaert De Vos moest toen verschijnen voor het hof van Koning Nobel omdat hij vuille manieren deed met andere beesten en hier een daar ook een moord op zijn geweten had.
Vandaag evoceert HET PALEIS een nog indrukwekkender rechtzaak. De zaak van de dieren tegen de mensen. Dimitri Leue regisseert mensendieren die kunnen praten en dierenmensen die zich verdedigen.
Leue inspireerde zich voor de tekst op redevoeringen van Koning Leopold II enMalcolm X. Als het doek open gaat staat het publiek oog in oog met die Leopold.Jonas Vermeulen zet een fascinerend typetje neer dat flirt met de karikatuur op een bijna burleske choreografie geflankeerd door twee militaire schonen. Maar de tekst die hij debiteert hakt er stevig op in. Alle woorden worden misbruikt om de superioriteit van het mensdom boven het dierenrijk te onderstrepen. Oude bestaande woorden, ooit gebruikt om de onderdrukking van een Afrikaans volk te legitimeren worden nu gebruikt voor een nieuwe perverse onderdrukking: die van de dieren.
Maar ook de dieren weren zich in deze voorstelling. Ze nemen voor het eerst het woord in een opzwepend openingsnummer waarbij de kracht van de Grizleybeer zorgt voor een tribaal samenhorigheidsgevoel. Bijna alle acteurs die dieren vertolken komen uit een andere cultuur of hebben een andere origine. Daardoor behoudt deze voorstelling een dubbele bodem waarbij de dieren ook een metafoor zijn voor de opstekende xenofobie in onze maatschappij. Sommige replieken komen rechtstreeks uit het populistisch en discriminerend discours van rechtse partijen.
Maar bovenal is deze zaak van de dieren tegen de mensen nog maar een keer een eye-opener van formaat. De mens heeft een grens overschreden in zijn omgang met het dier. In dit tijdperk is het dier ontmenselijkt en verworden tot een consumentenproduct. Buitensporige excessen worden in emotionele pleidooien uitgewerkt. Het is een publiek geheim dat Leue al heel lang een ambassadeur is voor een meer eco-bewust samenleven. Deze voorstelling ligt in het evidente verlengde van al eerdere mooie engagementen van de theatermaker.
Een shot dierenbewustzijn
Deze voorstelling reist langs Vlaamse scholen en is perfect consumeerbaar binnen één lesuur. Maar ondanks het jonge en zeer enthousiaste acteergeweld en de wervelende enscenering blijft het totaal niet boeien. Daarvoor zijn de pleidooien te prekerig, en is het plot, een queeste naar een goede vertegenwoordiger voor de dieren in de rechtszaak, te doorzichtig. Bovendien vliegt deze voorstelling teveel richtingen uit: soms bijna musical,dan weer bijna teksttheater. De overgangen zijn te gemaakt bruusk en ook het eind ontgoochelt onverwacht.
De schijnbaar eenvoudige live tekeningen van Sarah Yu Zeebroek zorgen wel voor een zeer fascinerende rode draad doorheen de voorstelling. Ze versterken, relativeren, verbloemen en verkrachten de woorden van de acteurs. Ook de live muziek lijmt subliem componenten die los zitten.
Dit is een perfect shot dierenbewustzijn voor wie de beststeller 'dieren eten' van Jonathan Safran Foer te confronterend of te lang vind. Het schopt jonge mensen een klein geweten. Blijft de vraag of het jonge mensen ook plezier bezorgt om nog es een theater in te stappen. Daar slaagden vroegere voorstellingen van Dimitri Leue beter in dan deze.
(Gezien op dinsdag 23 september, op de avant-première. Omdat de voorstelling naar de première toe nog aangepast en bijgewerkt zou worden, geven we geen quotering.)
Roeland de Trazegnies